Νικήστε τη θλίψη πριν γίνει κατάθλιψη

Όλοι έχουμε διαβάσει άρθρα, έχουμε παρακολουθήσει ντοκιμαντέρ και ταινίες ή έχουμε ζήσει την κατάθλιψη από κοντά, γιατί έτυχε κάποιος δικός μας να αντιμετωπίζει το πρόβλημα...


Σίγουρα έχουμε ακούσει τους όρους ντοπαμίνη, νευροδιαβιβαστές, αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης. Γνωρίζουμε ότι ο ήλιος και το σεξ βελτιώνουν τη διάθεση και ότι η σοκολάτα διώχνει την κακοκεφιά. Αυτό όμως που ενδεχομένως δεν ξέρουμε είναι ότι ένας άνθρωπος που υποφέρει από κατάθλιψη ούτε κλαίει από το πρωί ως το βράδυ, ούτε περνάει την ημέρα του ξαπλωμένος σε ένα κρεβάτι κοιτάζοντας το ταβάνι, ούτε τριγυρνάει σε ένα άδειο σπίτι με ένα μπουκάλι βότκα στο χέρι. Η κατάθλιψη δεν είναι μία και μοναδική, αλλά έχει άπειρες... αποχρώσεις και ορισμένες από αυτές είναι τόσο... απαλές, ώστε ούτε το άτομο που υποφέρει ούτε οι γύρω του μπορούν να τις αντιληφθούν. Έχετε σκεφτεί ότι σε κάποια γωνιά της καθημερινότητάς σας μπορεί να κρύβονται συμπτώματα που ούτε καν σας είχαν περάσει από το μυαλό; Για παράδειγμα, η έλλειψη ενέργειας που νιώθετε όταν ξυπνάτε το πρωί. Ή η ανεξήγητη στενοχώρια όταν μένετε μόνες στο σπίτι. Ή οι ενοχές που στριφογυρίζουν στο μυαλό σας επειδή δεν αφιερώσατε το χρόνο που έπρεπε στους δικούς σας. Ή η αδυναμία να διεκπεραιώσετε τις εργασιακές σας υποχρεώσεις...

Επιστροφή στο τώρα
«Είναι στη φύση της ασθένειας να σε κάνει να πιστεύεις ότι αυτό που σου συμβαίνει είναι φυσιολογικό. Έτσι, μπορεί να σου πάρει πολύ καιρό να ζητήσεις βοήθεια, γιατί έχεις την αίσθηση ότι δεν τη χρειάζεσαι» σημειώνει χαρακτηριστικά ο Ρόμπερτ Λίχι, καθηγητής κλινικής ψυχολογίας στην ιατρική σχολή Βάιλ-Κορνέλ στη Νέα Υόρκη, συγγραφέας πολλών βιβλίων ψυχολογίας και ένας από τους πλέον διακεκριμένους επιστήμονες στον τομέα της γνωστικής-συμπεριφοριστικής θεραπείας. Στον πυρήνα του τελευταίου βιβλίου του Beat The Blues Before They Beat You. How To Overcome Depression (Νικήστε την άσχημη διάθεση πριν σας νικήσει αυτή. Πώς να ξεπεράσετε την κατάθλιψη, εκδ. Hay House), αλλά και σε όλη τη θεραπευτική λογική του, βρίσκεται η γνωστική θεωρία (cognitive theory), σύμφωνα με την οποία αυτό που έχει σημασία δεν είναι το πώς λειτουργήσαμε στο παρελθόν και το τι πρόκειται να κάνουμε στο μέλλον, αλλά τι μας συμβαίνει εδώ και τώρα. Το μυστικό λοιπόν για να ξεπεράσουμε κάθε πρόβλημα, σύμφωνα με τη γνωστική θεραπεία, απόρροια της προηγούμενης θεωρίας, είναι να εντοπίσουμε τα αρνητικά μοτίβα σκέψεων (patterns of negative thinking), τα οποία επαναλαμβάνονται καθημερινά και επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι:
-Μπαίνουμε στο μυαλό των άλλων: Υποθέτουμε τι σκέφτονται (για εμάς) χωρίς να έχουμε αρκετές ενδείξεις.
-Προβλέπουμε δυσάρεστα πράγματα για το μέλλον.
-Βάζουμε ετικέτες: Επικρίνουμε τον εαυτό μας ή τους άλλους.
-Υπεργενικεύουμε: Χρησιμοποιούμε κάτι κακό που μας συνέβη στο παρελθόν για να χαρακτηρίσουμε κάθε άλλη εμπειρία.
-Διχοτομούμε τη σκέψη μας: Αντιμετωπίζουμε ανθρώπους και καταστάσεις τοποθετώντας τα σε δύο μόνο πόλους: το καλό και το κακό, χωρίς κάτι ενδιάμεσο.
-Τα παίρνουμε όλα προσωπικά: Για ό,τι άσχημο συμβαίνει φταίμε εμείς.
-Χάνουμε τον προσανατολισμό μας: μετανιώνουμε για κάτι που κάναμε ή δεν κάναμε στο παρελθόν, αντί να επικεντρωθούμε στο τώρα.
-Αναλύουμε τα γεγονότα με βάση μόνο το συναίσθημα.
-Δεν αλλάζουμε γνώμη, ακόμα και αν υπάρχουν αποδείξεις ότι η αρνητική μας σκέψη είναι λανθασμένη.
Αν λοιπόν έχουμε εντοπίσει κάποιες από τις παραπάνω «αυτόματες αρνητικές σκέψεις», αν σε αυτές τις προτάσεις έχουμε αναγνωρίσει ορισμένες από τις συμπεριφορές μας και αν το «δεν» μάς βγαίνει πιο εύκολα από το «γιατί όχι;», τότε καλό είναι να ακολουθήσουμε τη βασική συμβουλή του Λίχι: να προκαλέσουμε την αρνητική μας σκέψη, να τη φέρουμε στα όριά της, έτσι ώστε να μπορέσουμε να τη νικήσουμε. Και πάλι προσοχή, όμως. Το ότι σε κάποιες από τις παραπάνω προτάσεις αναγνωρίσαμε τον εαυτό μας δεν σημαίνει ότι πάσχουμε από κατάθλιψη βαριάς μορφής. Ίσως είναι μια απλή κακοκεφιά, έλλειψη ενέργειας σε συνδυασμό με έναν ενοχλητικό αρνητισμό, μια απλή αδυναμία να είμαστε αισιόδοξες στην παρούσα φάση της ζωής μας. Έχουμε -όπως θα έλεγαν και οι Αμερικανοί- τα «blues» μας. Ωστόσο, γιατί να μην κάνουμε κάτι για να τα βγάλουμε νοκ άουτ;

Still got the blues?

Ακολουθούν τα πιο χαρακτηριστικά μοτίβα αρνητικής σκέψης και κάποιες απλές αλλά αποτελεσματικές ασκήσεις, που θα μας βοηθήσουν να τα καταρρίψουμε.

Α. Τίποτα δεν πάει καλά - Το κεφάλαιο «απογοήτευση»
«Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα στη ζωή είναι να νιώθεις απελπισμένος, αλλά να συνεχίζεις να προχωράς» σημειώνει ο ειδικός. «Αυτό που μπορεί να μας κάνει να συνεχίσουμε είναι να σκεφτούμε ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει μέχρι να δοκιμάσουμε τα πάντα» μας συμβουλεύει ο Λίχι και μας προκαλεί να ξεφορτωθούμε μια για πάντα την απογοήτευση μέσα από εύστοχες σκέψεις και τεχνικές:
-Συνειδητοποιήστε ότι η απογοήτευση δεν είναι η ρεαλιστική απάντηση στην πραγματικότητα που βιώνετε, αλλά σύμπτωμα της κατάθλιψής σας.
-Γιατί νομίζετε ότι δεν υπάρχει ελπίδα για τίποτα; Γράψτε τους λόγους και εξετάστε τους.
-Αναρωτηθείτε τι είναι αυτό που θα μπορούσατε να αλλάξετε, προκειμένου να αισθανθείτε καλύτερα.
-Είχατε νιώσει απογοήτευση και στο παρελθόν. Τότε είχαν αλλάξει τα πράγματα; Πώς;
-Επικεντρωθείτε στο «τώρα». Δεν μπορείτε να νιώσετε απογοήτευση τη δεδομένη στιγμή, καθώς τέτοιου είδους συναισθήματα προκύπτουν από σκέψεις που αφορούν είτε το παρελθόν είτε το μέλλον.

Β. Είμαι ένα τίποτα - Το κεφάλαιο «αυτοκριτική»
Καθένας από εμάς, σε όποια καμπή της ζωής του και αν βρίσκεται, εκτός από ένα βιβλίο με εμπειρίες, έχει ήδη γράψει ένα ακόμα που περιλαμβάνει κάποιους βασικούς κανόνες σκέψης. Αυτοί μερικές φορές είναι τόσο σκληροί, που μας κάνουν να επικρίνουμε τον εαυτό μας. Πώς μπορούμε να το ξεπεράσουμε;
-Αναλύστε το: Η αυτοκριτική προκύπτει από αναμάσημα των ίδιων πάντα σκέψεων ή από έλλειψη αποφασιστικότητας;
-Εξετάστε τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιείτε για τον εαυτό σας: Ωραία, είστε αποτυχημένη. Τι ακριβώς σημαίνει, όμως, η λέξη «αποτυχημένη» για εσάς;
-Αντί (μόνο) να κριτικάρετε τον εαυτό σας, διορθώστε τα λάθη σας.
-Εφαρμόστε τη λεγόμενη τεχνική των δύο μέτρων (double standard technique). Στρέψτε, δηλαδή, στους άλλους την κριτική που ασκείτε στον εαυτό σας. Θα ήσασταν τόσο αυστηρή με την κολλητή σας επειδή καθυστέρησε στο ραντεβού; Τότε γιατί κατακρίνετε με τέτοιον τρόπο τον εαυτό σας;
-«Ανοίξτε» το βιβλίο με τους προσωπικούς σας κανόνες και ρίξτε μία ματιά... μήπως, η έκδοση αυτή είναι πλέον αρκετά ξεπερασμένη;
-Mην παίρνετε τα πάντα προσωπικά. Πολλά πράγματα δεν εξαρτώνται από εσάς.

Γ. Δεν μπορώ να πείσω τον εαυτό μου να κάνει οτιδήποτε - Το κεφάλαιο «έλλειψη κινήτρων»
«Ένας από τους λόγους που συνήθως αποφεύγουμε να κάνουμε κάτι είναι ότι περιμένουμε να αντλήσουμε από την πράξη μας άμεση ικανοποίηση. Και αν αυτό δεν συμβεί, η αμέσως επόμενη σκέψη είναι να παραιτηθούμε και να βυθιστούμε ακόμα πιο βαθιά στον καναπέ μας. Για να μπορέσουμε λοιπόν να ξυπνήσουμε την αποφασιστικότητα και το δυναμισμό που έχουν? αποκοιμηθεί μέσα μας, ο Λίχι προτείνει:
-Όταν νιώθετε ότι δεν έχετε διάθεση, εκείνο που λέτε συνήθως στον εαυτό σας είναι: «Δεν θέλω να το κάνω». Προσπαθήστε να κάνετε το ακριβώς αντίθετο.
-Αποφασίστε τι είδους άνθρωπος θέλετε να είστε. Εκείνος που περιμένει να συμβούν πράγματα ή εκείνος που τα κάνει να συμβαίνουν;
-Τι κάνατε όταν δεν νιώθατε απογοητευμένες; Επιχειρήστε ένα από εκείνα τα πράγματα.
-Μην περιμένετε άμεσο αποτέλεσμα. με τον καιρό οι καινούριες σας συνήθειες θα γεννήσουν την άλλη πραγματικότητα.


Δ. Η σχέση μου καταρρέει -Το κεφάλαιο «έρωτας»
μπορεί να μην το έχουμε συνειδητοποιήσει, αλλά η κατάθλιψη και η ερωτική μας σχέση είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Ένας αποτυχημένος ερωτικός δεσμός και ο πόνος που συνεπάγεται μπορούν εύκολα να μας μπλέξουν στα γρανάζια της απογοήτευσης. Έτσι και η κατάθλιψη είναι δυνατό να κλονίσει τα θεμέλια μιας υγιούς σχέσης σε μία νύχτα. Οι παρακάτω συμβουλές του Λίχι μπορούν να εφαρμοστούν σε μια ερωτική σχέση, αλλά και σε μια φιλία.
-Πιστεύετε ότι η σχέση σας προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα σε εσάς ή το σύντροφό σας; Τι ακριβώς σας κάνει να νιώθετε δυστυχισμένες;
-Συμμεριστείτε τα συναισθήματα του συντρόφου σας. Αντί να προσπαθείτε να λύσετε το πρόβλημα, μπείτε μέσα σε αυτό.
-Εγκαταλείψτε την προσπάθεια να είστε τέλεια.
-Πείτε του τι σας κάνει ευτυχισμένη και ρωτήστε τον τι χρειάζεται από εσάς.
-Αποφύγετε τα συνηθισμένα λάθη που κάνουμε όλοι: π.χ. να προσπαθείτε να ερμηνεύσετε τα κίνητρα του συντρόφου σας, αλλά και να ξεθάβετε συζητήσεις ή βαριές κουβέντες που ειπώθηκαν μήνες πριν.
-Αποδεχτείτε τις διαφορές σας. Άλλωστε, εκείνες σας έφεραν κοντά.

Ε. Δεν αντέχω άλλο να είμαι μόνη μου - Το κεφάλαιο «Μοναξιά»
Η κατάσταση αυτή, όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας (δεν διστάζει μάλιστα να τη χαρακτηρίσει «σύγχρονη επιδημία»), είναι ιδανική για τη γέννηση πολλών «αυτόματων αρνητικών σκέψεων». Όπως εξομολογείται άλλωστε και ο ίδιος, όταν είχε μετακομίσει πρώτη φορά, σε νεαρή ηλικία, στη Νέα Υόρκη, το μόνο που μπορούσε να κάνει για να νιώσει καλύτερα και να ξεπεράσει το βάρος της μοναξιάς ήταν να καταφύγει στη γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία. Αυτήν που προτείνει και σε εμάς:
-Αν νιώθετε μόνη, ίσως φταίει το γεγονός ότι η απογοήτευση (ή η ενδεχόμενη κατάθλιψη) διαστρεβλώνει τη σκέψη σας και κάνει τα πάντα να μοιάζουν άσχημα.
-Πιστεύετε ότι είναι δύσκολο να συναντήσετε καινούριους ανθρώπους. Είναι πολύ πιο εύκολο απ’ ό,τι νομίζετε.
-Η μοναξιά δεν είναι παρά μια κατάσταση και όχι ένδειξη αποτυχίας. Υπάρχουν υπέροχοι άνθρωποι που είναι μόνοι. Ίσως είστε μία από αυτούς.
-Φαντάζεστε ότι, επειδή είστε μόνη, δεν μπορείτε να κάνετε ορισμένα πράγματα που θέλετε, όπως να πάτε σινεμά ή σε ένα εστιατόριο; Δοκιμάστε το. μπορείτε να κάνετε οτιδήποτε θέλετε.
-Ξεπεράστε την προκατάληψη απέναντι στο ίντερνετ. Είναι ένας υπέροχος τρόπος να γνωρίσετε ανθρώπους.

Κάποιες επιπλέον σκέψεις
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν αμέτρητοι λόγοι για να νιώθουμε απογοητευμένες. Η οικονομική και κοινωνική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα, οι δουλειές που δεν υπάρχουν, ένας έρωτας που τελείωσε, ένας φίλος που χάθηκε, μια επιθυμία που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Το μεγαλύτερο όμως στοίχημα που πρέπει να βάλουμε με τον εαυτό μας είναι να ξεπεράσουμε τη σκέψη ότι «αυτό που μας συμβαίνει είναι απόλυτα φυσιολογικό και έχουμε κάθε λόγο και δικαιολογία να αισθανόμαστε έτσι». Το μυστικό είναι να αποφασίσουμε οι ίδιες ότι θέλουμε να ξεπεράσουμε αυτήν την κατάσταση και τότε κάποια στιγμή -αργά ή γρήγορα- αυτό θα συμβεί. Έτσι, ξαφνικά και αναπάντεχα. Ο Λίχι δεν θα μπορούσε να το περιγράψει καλύτερα: «Στην πιο σκοτεινή στιγμή της νύχτας υπάρχει ελπίδα. Υπάρχει διέξοδος. μια πόρτα για να περάσεις, ένα συγκεκριμένο δευτερόλεπτο που το σκοτάδι τελειώνει. Κάτι θα ξυπνήσει μέσα σου. Κοιμόσουν και τώρα βγαίνεις από τον εφιάλτη. Ο ήλιος ανατέλλει».

Κάντε το τεστ
Το παρακάτω ερωτηματολόγιο, ονομάζεται Quick Inventory of Depressive Symptomatology (QIDS) και χρησιμοποιήθηκε στη μεγαλύτερη διαδικτυακή έρευνα για την κατάθλιψη που έγινε ποτέ. Προσοχή όμως. Τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά και αν θέλετε μια εμπεριστατωμένη άποψη πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό.

1. Για να με πάρει ο ύπνος:
0. Δεν χρειάζομαι ποτέ πάνω από 30΄.
1. Κάποιες φορές χρειάζομαι τουλάχιστον 30΄, αλλά όχι πάντα.
2. Τις περισσότερες φορές χρειάζομαι τουλάχιστον 30΄.
3. Τις περισσότερες φορές χρειάζομαι τουλάχιστον 60΄.

2. Κατά τη διάρκεια του ύπνου:
0. Δεν ξυπνάω ποτέ.
1. Έχω ανήσυχο ύπνο και ξυπνάω αρκετές φορές.
2. Ξυπνάω τουλάχιστον μία φορά κάθε βράδυ, αλλά μετά ξανακοιμάμαι εύκολα.
3. Δεν ξυπνάω μόνο μία φορά αλλά περισσότερες κάθε βράδυ και συχνά μένω ξύπνια για τουλάχιστον 20΄.

3. Ξυπνάω πολύ νωρίς:
0. Κάποιες φορές περίπου 30΄ νωρίτερα απ’ ό,τι την κανονική ώρα.
1. Τις περισσότερες φορές τουλάχιστον 30΄ πριν από την κανονική ώρα.
2. Σχεδόν πάντα τουλάχιστον 1 ώρα πριν ή και παραπάνω από την κανονική ώρα, αλλά μετά ξανακοιμάμαι.
3. Τουλάχιστον 1 ώρα πριν από την κανονική και μετά δεν μπορώ να ξανακοιμηθώ.

4. Κοιμάμαι πολύ:
0. Δεν κοιμάμαι παραπάνω από 7 με 8 ώρες κάθε βράδυ και μετά καθόλου κατά τη διάρκεια της μέρας.
1. Δεν κοιμάμαι παραπάνω από 10 ώρες μέσα στο εικοσιτετράωρο, μαζί με τον ύπνο που κάνω κατά τη διάρκεια της μέρας.
2. Δεν κοιμάμαι παραπάνω από 12 ώρες μέσα στο εικοσιτετράωρο, μαζί με τον ύπνο που κάνω κατά τη διάρκεια της μέρας.
3. Κοιμάμαι περισσότερο από 12 ώρες μέσα στο εικοσιτετράωρο, μαζί με τον ύπνο που κάνω κατά τη διάρκεια της μέρας.

5. Αισθάνομαι θλιμμένη:
0. Ποτέ.
1. Κάποιες φορές.
2. Πολύ συχνά.
3. Σχεδόν πάντα.

6. μειωμένη όρεξη:
0. Η όρεξή μου δεν έχει μειωθεί καθόλου.
1. Δεν τρώω τόσο συχνά όσο στο παρελθόν και οι ποσότητες του φαγητού είναι μικρότερες απ’ ό,τι συνήθως.
2. Τρώω πολύ πιο σπάνια απ’ ό,τι στο παρελθόν και μόνο αν το προσπαθήσω.
3. Σπάνια τρώω κάτι μέσα στο εικοσιτετράωρο και πάντα μετά από δική μου προσπάθεια ή επειδή με έπεισε κάποιος άλλος.

7. Αυξημένη όρεξη:
0. Η όρεξή μου δεν έχει αυξηθεί καθόλου.
1. Αισθάνομαι την ανάγκη να τρώω πιο συχνά απ’ ό,τι συνήθως.
2. Σε τακτά διαστήματα τρώω πιο συχνά και μεγαλύτερες ποσότητες απ’ ό,τι συνήθως.
3. Έχω την ανάγκη να τρώω περισσότερο και κατά τη διάρκεια των γευμάτων αλλά και ανάμεσα στα γεύματα.

8. μειωμένο βάρος (τις τελευταίες δύο εβδομάδες):
0. Το βάρος μου δεν έχει μειωθεί καθόλου.
1. Νιώθω σαν να έχω χάσει ελάχιστο βάρος.
2. Έχω χάσει τουλάχιστον 2 κιλά, μπορεί και παραπάνω.
3. Έχω χάσει τουλάχιστον 5 κιλά, μπορεί και παραπάνω.

9. Αυξημένο βάρος (τις τελευταίες 2 εβδομάδες):
0. Το βάρος μου δεν έχει αυξηθεί καθόλου.
1. Νιώθω ότι έχω πάρει λίγο βάρος.
2. Έχω πάρει τουλάχιστον 2 κιλά ή και παραπάνω.
3. Έχω πάρει τουλάχιστον 5 κιλά ή και παραπάνω.

10. Ικανότητα συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων:
0. Δεν υπάρχει διαφορά στη συνηθισμένη μου ικανότητα να συγκεντρώνομαι και να παίρνω αποφάσεις.
1. Περιστασιακά νιώθω λιγότερο αποφασιστική ή βρίσκω πως η προσοχή μου αποσπάται πιο εύκολα απ’ ό,τι συνήθως.
2. Τις περισσότερες φορές κάνω μεγάλη προσπάθεια να συγκεντρωθώ ή να πάρω αποφάσεις.
3. Δεν μπορώ να συγκεντρωθώ για να γράψω ή να πάρω απόφαση ακόμα και για ένα ασήμαντο ζήτημα.

11. Πώς βλέπω τον εαυτό μου:
0. Θεωρώ τον εαυτό μου εξίσου αξιόλογο και σημαντικό με τους άλλους ανθρώπους.
1. Κατηγορώ τον εαυτό μου πιο συχνά απ’ ό,τι συνήθως.
2. Πολύ συχνά θεωρώ ότι προκαλώ προβλήματα στους άλλους.
3. Σκέφτομαι σχεδόν πάντα τα μεγάλα και τα μικρά μου ελαττώματα.

12. Σκέψεις για θάνατο ή αυτοκτονία:
0. Δεν σκέφτομαι ποτέ να πεθάνω ή να αυτοκτονήσω.
1. Σκέφτομαι ότι η ζωή μου είναι άδεια και ότι είναι ανώφελο να ζω.
2. Σκέφτομαι το θάνατο ή την αυτοκτονία αρκετές φορές μέσα στην εβδομάδα για μερικά λεπτά.
3. Σκέφτομαι το θάνατο ή την αυτοκτονία αρκετές φορές μέσα στην ημέρα ή έχω προσπαθήσει ακόμα και να κάνω κακό στον εαυτό μου.

13. Τα γενικά μου ενδιαφέροντα:
0. Δεν υπάρχει διαφορά σε σχέση με το παρελθόν όσον αφορά το πόσο ενδιαφέρουσα με βρίσκουν οι άλλοι ή όσον αφορά τις δραστηριότητές μου.
1. Νιώθω ότι έχω γίνει λιγότερο ενδιαφέρουσα σε σχέση με παλαιότερα ή ότι έχω λιγότερες δραστηριότητες.
2. Νιώθω ότι ενδιαφέρομαι για μία ή το πολύ για δύο από τις δραστηριότητες που είχα μέχρι τώρα.
3. Στην ουσία δεν έχω κανένα ενδιαφέρον για τις παλιές μου δραστηριότητες.

14. Τα επίπεδα της ενέργειάς μου:
0. Δεν υπάρχει διαφορά στα επίπεδα της ενέργειάς μου.
1. Κουράζομαι πιο συχνά σε σχέση με το παρελθόν.
2. Πρέπει να καταβάλω μεγάλη προσπάθεια για να ξεκινήσω ή να ολοκληρώσω τις καθημερινές μου δραστηριότητες (για παράδειγμα, ψώνια, δουλειές στο σπίτι, μαγείρεμα ή εργασία).
3. Πραγματικά, δεν μπορώ να φέρω εις πέρας καμία από τις συνηθισμένες, καθημερινές δραστηριότητές μου, γιατί δεν έχω καθόλου ενέργεια.

15. Νιώθω πως καθυστερώ:
0. Σκέφτομαι, μιλάω και κινούμαι στα συνηθισμένα επίπεδα ταχύτητας.
1. Νιώθω ότι σκέφτομαι πιο αργά ή ότι η φωνή μου ακούγεται πεσμένη.
2. μου παίρνει αρκετά δευτερόλεπτα για να απαντήσω στις περισσότερες ερωτήσεις και είμαι σίγουρη ότι σκέφτομαι πολύ πιο αργά.
3. Πολύ συχνά είμαι ανίκανη να απαντήσω σε ερωτήσεις χωρίς να καταβάλω μεγάλη προσπάθεια.

16. Νιώθω ανήσυχη:
0. Δεν νιώθω πoτέ ανήσυχη.
1. Συχνά είμαι πολύ νευρική, παίζω με τα χέρια μου ή αλλάζω θέσεις όταν κάθομαι.
2. Έχω μια τάση να κινούμαι ή είμαι πολύ ανήσυχη.
3. Πολλές φορές δεν μπορώ να καθίσω στην καρέκλα και στριφογυρίζω διαρκώς νευρικά.

Αποτελέσματα
Σημειώστε το μεγαλύτερο βαθμό από τις ερωτήσεις για τον ύπνο (1-4).
Σημειώστε το βαθμό για την ερώτηση 5.
Σημειώστε το μεγαλύτερο βαθμό από τις ερωτήσεις για το βάρος (6-9).
Σημειώστε το άθροισμα των βαθμών για τις ερωτήσεις 10-14.
Σημειώστε το μεγαλύτερο βαθμό από τις ερωτήσεις 15 και 16. Αθροίστε τους παραπάνω βαθμούς.
Το συνολικό σκορ μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 0-27. Ελαφριά κατάθλιψη (6-10).
μέτρια (11-15). Σοβαρή (16-20).
Πολύ σοβαρή (21-27).

Posted in: Γεγονότα